22.10.08, 02:20
Opowiem wam dzisiaj o mojej ulubionej cefeidzie - U Vulpeculae. Obserwacje tej gwiazdki polecił mi ponad rok temu p. Stanisław Świerczyński i od tamtego czasu uzbierało mi się już 33 oceny. Staram się oceniać U Vul podczas każdej sesji obserwacyjnej.
Najpierw trochę teorii. U Vul jest cefeidą, czyli gwiazdą zmienną pulsującą. Według danych z General Catalogue of Variable Stars (GCVS) amplituda zmian jasności wynosi 6.7 mag - 7.5 mag, a okres 7.99 doby. Pulsacja jest spowodowana tym, że siły grawitacyjne nie równoważą ciśnienia gazów, z których składa się gwiazda. Kiedy promień jest większy od takiego, przy którym te siły równoważą się, grawitacja jest silniejsza i powoduje kurczenie się gwiazdy. Przy małym promieniu ciśnienie jest silniejsze, przez co cefeida rozszerza się. Z powodu zmian objętości i ciśnienia zmienia się temperatura, więc też jasność i typ widmowy. Wykres jasności od czasu jest podobny do sinusoidy, ale wzrost jasności następuje szybciej niż jej spadek. (za: wikipedia.pl)
U Vul jest położona bardzo korzystnie na niebie, przez większą część roku świeci wysoko na pograniczu Łabędzia i Strzały (czyli w Lisku). By ją odnaleźć, skierujmy najpierw lornetkę na Albireo (beta Cygni). Następnie zjeżdżamy w dół i szukamy "Wieszaka", charakterystycznego układu gwiazdek poniżej Albireo. Spójrzcie na rysunek:
![[Obrazek: uvul-ptr.png]](http://sswdob.republika.pl/mapki/uvul-ptr.png)
Nasza bohaterka znajduje się w lewym boku charakterystycznej odwróconej strzałki na lewo od "Wieszaka". Bardzo łatwo zidentyfikować ten układ nawet w niewielkiej lornetce. Lornetka jest zresztą najlepsza do obserwacji tej zmiennej, gdyż ma spore pole widzenia, a U Vul cały czas jest w jej zasięgu. Poniżej mapka z zaznaczonymi gwiazdkami porównania, których używam do swoich obserwacji:
![[Obrazek: uvul-ptr-mapka.png]](http://sswdob.republika.pl/mapki/uvul-ptr-mapka.png)
No i na koniec najważniejsza sprawa - krzywa jasności. Na poniższym załączniku widzimy piękną krzywą fazową, utworzoną na podstawie obserwacji (z ostatnich 3 lat) znajdujących się w bazie p. Stanisława Świerczyńskiego. Widać, że faktyczny zakres zmian jasności jest nieco większy, niż podaje GCVS.
![[Obrazek: wykres_faz.php?id=1353&ilosc_dni=1095&da...krokusred=]](http://sogz-ptma.astronomia.pl/wykres_faz.php?id=1353&ilosc_dni=1095&data_od=&data_do=&w=760&h=380&grid=1&maxmag=8.5&minmag=6.5&okres=7.990676&m0=2444939.58&rpkt=3&ryswsp=0&idobs1=&idobs1col=007700&onlyidobs=¶mn=40¶mk=4&krokusred=)
Bardzo polecam obserwacje U Vul. Są naprawdę nietrudne, wystarczy kilka razy spróbować. Może się spodoba? icon_biggrin.gif
Pozdrówka,
Paweł
Najpierw trochę teorii. U Vul jest cefeidą, czyli gwiazdą zmienną pulsującą. Według danych z General Catalogue of Variable Stars (GCVS) amplituda zmian jasności wynosi 6.7 mag - 7.5 mag, a okres 7.99 doby. Pulsacja jest spowodowana tym, że siły grawitacyjne nie równoważą ciśnienia gazów, z których składa się gwiazda. Kiedy promień jest większy od takiego, przy którym te siły równoważą się, grawitacja jest silniejsza i powoduje kurczenie się gwiazdy. Przy małym promieniu ciśnienie jest silniejsze, przez co cefeida rozszerza się. Z powodu zmian objętości i ciśnienia zmienia się temperatura, więc też jasność i typ widmowy. Wykres jasności od czasu jest podobny do sinusoidy, ale wzrost jasności następuje szybciej niż jej spadek. (za: wikipedia.pl)
U Vul jest położona bardzo korzystnie na niebie, przez większą część roku świeci wysoko na pograniczu Łabędzia i Strzały (czyli w Lisku). By ją odnaleźć, skierujmy najpierw lornetkę na Albireo (beta Cygni). Następnie zjeżdżamy w dół i szukamy "Wieszaka", charakterystycznego układu gwiazdek poniżej Albireo. Spójrzcie na rysunek:
![[Obrazek: uvul-ptr.png]](http://sswdob.republika.pl/mapki/uvul-ptr.png)
Nasza bohaterka znajduje się w lewym boku charakterystycznej odwróconej strzałki na lewo od "Wieszaka". Bardzo łatwo zidentyfikować ten układ nawet w niewielkiej lornetce. Lornetka jest zresztą najlepsza do obserwacji tej zmiennej, gdyż ma spore pole widzenia, a U Vul cały czas jest w jej zasięgu. Poniżej mapka z zaznaczonymi gwiazdkami porównania, których używam do swoich obserwacji:
![[Obrazek: uvul-ptr-mapka.png]](http://sswdob.republika.pl/mapki/uvul-ptr-mapka.png)
No i na koniec najważniejsza sprawa - krzywa jasności. Na poniższym załączniku widzimy piękną krzywą fazową, utworzoną na podstawie obserwacji (z ostatnich 3 lat) znajdujących się w bazie p. Stanisława Świerczyńskiego. Widać, że faktyczny zakres zmian jasności jest nieco większy, niż podaje GCVS.
Bardzo polecam obserwacje U Vul. Są naprawdę nietrudne, wystarczy kilka razy spróbować. Może się spodoba? icon_biggrin.gif
Pozdrówka,
Paweł